vrijdag 28 juli 2017

Op de plaat – het kan nog erger

Marine-Opleidingskamp, Hilversum, 1951.
De foto meet in werkelijkheid 14 x 30 cm. Klik erop voor een vergroting.

Dit is zo'n foto waarbij m'n vader altijd zei: 'Kijk, hier sta ik', en dan gewoon maar iemand aanwees. Hij staat er wel op, hoor. Ergens achteraan, onder dat kanon.

woensdag 19 juli 2017

Op de plaat in de Nieuwe Kerk

De plaat. Klik op de foto om te zien wie u nog kent.

M'n opa en oma staan nog op een plaat die in de Nieuwe Kerk is opgenomen. Je moet even zoeken maar dan vind je ze. Ze zitten in het middengestoelte net links van het orgel* en dan iets naar voren, een rij of vier van achteren. Op de detailfoto hieronder kunnen we ze beter zien. M'n oma is die vrouw met dat hoedje (met rand) net rechts van het midden. Je ziet alleen haar ogen en neus. M'n opa zit links van haar, links van het midden op de foto. Het is de man die zijn nek uitsteekt – want hij wil natuurlijk wel op de foto. Het is net of hij grote oren heeft, maar dat is gezichtsbedrog, want dat komt door de kleding van de mensen die achter hem zitten. Bij zijn linkeroor is dat 'oor' heel duidelijk het overhemd van de man achter hem. Tussen m'n opa en oma zien we nog twee mannenhoofden, een schuin voor m'n opa en een die tussen die man en m'n oma door kijkt. Zo, nu is wel duidelijk wie m'n opa en oma zijn.


De plaat – we hebben het hier over een langspeelplaat – is uit jaren 60. Het is de derde in een serie en de opbrengst ervan was 'geheel bestemd voor de bouw van een orgel in de nieuw te bouwen Nederlands Hervormde Kerk in de wijk "Hoornes" te Katwijk aan Zee', staat er op de achterkant van de hoes. Wanneer de plaat precies is opgenomen weet ik niet, maar omdat de Pniëlkerk, zoals 'de nieuw te bouwen kerk' zou gaan heten, op 23 februari 1968 in gebruik werd genomen, kunnen we hem wel ergens voor die datum dateren. En waarschijnlijk na 30 september 1966, omdat toen door dominee G. Boer de eerste paal werd geslagen. Laten we het houden op de herfst of winter van 1966 of 1967, want de mensen hebben dikke jassen aan.
Behalve de gemeente die zong, deden er heel wat koren mee: het Christelijk Gemengd Koor 'Hallelujah', onder leiding van Joh. Admiraal, onder de noemer 'verenigde koren' het Gereformeerd Kerkkoor, het Hervormd Kerkkoor 'Molenwijk' en de Christelijk Gemengde Zangvereniging 'Soli Deo Gloria', alle drie onder leiding van Bram Zaalberg, het Nederlands-Hervormd Zondagsschoolkoor 'Het Mosterdzaadje', onder leiding van D. van der Plas, en verder de Christelijke Muziekvereniging 'UNI'** met solisten, onder leiding van N. Houppermans. Het is groots aangepakt, want een van de koren komt uit Leiden, een ander koor uit Koudekerk aan den Rijn. Het orgel werd bespeeld door Dick van Rijn en de gemeentelijke samenzang stond onder leiding van Wim de Ruiter. Het is allemaal te lezen op de achterkant van de hoes hieronder. Met ook de 'Tekst der liederen'. We zien dat de foto op de hoes gemaakt is door fotograaf Kruyt. Wat een mooie compositie met die kroonluchters. Die geven het ook die herfstige avondsfeer.

Het moet een hele belevenis geweest zijn in die tijd, een plaatopname. De meeste mensen hadden niet eens een pick-up in huis, alleen een radio, en als ze tv hadden, waren daar in zwart-wit twee zenders ('netten') op te ontvangen, Nederland 1 en 2, maar aan hun stralende gezichten te zien waren ze met het eenvoudige leven dat ze leidden toch heel gelukkig. Je kan er jaloers op worden. Vooral als ze de kerk uit kwamen en daar aan de overkant van de straat in volle glorie het gast- en weeshuis ontwaarden, niet wetende dat er in het mooie dorp waarin ze woonden nog geen tien jaar later lieden*** het voor het zeggen kregen die deze hoogstandjes van onze vaderlandse architectuur**** met de grond gelijk zouden maken.

De achterkant van de hoes. Klik op het plaatje voor een leesbare vergroting.

Tot slot nog de volgende vraag: wie heeft voor mij de originele (gedigitaliseerde) foto van fotograaf Kruyt? Dan zouden we alles een stuk scherper zien! Graag uw reactie.

En! Alle berichten over de Nieuwe Kerk of daaraan gerelateerd, hebben nu een eigen label: 'Nieuwe Kerk'. Klik daarop in de wolk van labels in de zijbalk van Huize Zeezicht om alle berichten over de kerk te lezen.

* Het is nog het oude orgel, dat niet zo naar voren gebouwd is als het nieuwe.
** Afkorting voor Uitspanning Na Inspanning.
*** Grote domoren. Dit is nog een milde aanduiding. Aan de wet hielden zij zich in ieder geval niet en van democratische besluitvorming hadden zij nog nooit gehoord.
**** Het weeshuis en gasthuis werden ontworpen door architect H.J. Jesse en respectievelijk gebouwd in 1902 en 1908. De Nieuwe Kerk dateert van veel eerder. In 1884 is het het eerste gebouw dat Jesse ontwerpt. Hij is dan pas 24 jaar. In die tijd bouwt hij vooral in de Hollandse neorenaissancestijl. Later krijgt de stijl van Berlage meer invloed op zijn werk.

dinsdag 18 juli 2017

De Nieuwe Kerk – morgen de apotheose!


De Nieuwe Kerk, met luchters als wereldbollen, waaromheen de sterren cirkelen als de lampen branden gaan.

Morgen, om 10.00 uur op Huize Zeezicht!

maandag 10 juli 2017

Nog meer Nieuwe Kerk


In 2011, één jaar na het 150ste geboortejaar van Hendrik Johannes Jesse (10 juli 1860), maakte Adri van Beelen in de serie 'Sporen van vroeger' een prachtige en uitgebreide reportage over de Nieuwe Kerk. Met een interview met een kleindochter van de architect, Anneke Jesse. Ik had het gemist, maar ben blij dat Adri me erop attent maakte. Wat heeft deze architect ons veel moois nagelaten! Moois en veel, inderdaad. Zoals in de reportage terecht wordt opgemerkt, was hij een echte workaholic. Overal vind je nog zijn markante gebouwen en woonhuizen. De omgeving had er beslist anders uitgezien als Jesse er niet was geweest.
In de serie over de Nieuwe Kerk, ruim een week geleden op deze blog door mijn familie in gang gezet, brengen we deze film weer onder de aandacht. Het zeer inventieve camerawerk is van Jaap Arnoldus. Ga er maar eens lekker voor zitten.


En... óók belangrijk om alvast maar te vermelden... in het najaar komt er van Adri een heel nieuw boek uit, over Katwijk!

vrijdag 7 juli 2017

In de Nieuwe Kerk


Voor m'n praatje twee jaar geleden in het DunaAtelier moest ik wat foto's hebben van de ornamenten in de Nieuwe Kerk. De koster had geen tijd, dus liep de vrouw van de koster met me mee om de deur te openen. Zij had eigenlijk ook geen tijd, omdat ze koffie moest schenken in het rouwcentrum. Maar tussendoor kon ze wel even de kerk voor me opendoen. 'Ga je gang!' zei ze, toen ze de deur open had.


Waarna ik ineens in de lege kerk stond. Helemaal alleen. In de 'kathedraal van Katwijk', zoals de kerk ook wel genoemd wordt. Het wonder van Jesse.* Wat een genoegen. Geluk.


Ik ging er voorzichtig van lopen, zonder geluid. In de stilte van de nog vroege avond. Neergedaald in het gebouw. Een zomerse avond. De zon die in lange banen naar binnen scheen. Om de grote leegte van de binnenkant heen het geroep van de meeuwen buiten.



Ik maakte veel meer foto's dan ik van plan was – had de tijd, maar durfde er toch geen uren te gaan zitten, op de lange banken met de groene kussens –, en ook een filmpje, om die vogels, de zon die door de ramen naar binnen kwam, de ervaring, het gevoel om daar in m'n uppie in die grote, hoge ruimte te zijn. Met in m'n hoofd een gigantisch oooooooooooooo! Zo mooi.


* Zo zou je de kerk ook wel kunnen noemen, om de enorme met stalen stangen overspannen ruimte, zonder pilaren, die de architect creëerde, op de leeftijd van 24 jaar!

zaterdag 1 juli 2017

Het huisje van Pietje van de Kerk

Foto: Wim van Duijvenvoorde

Familie van me was vanmorgen op de Nieuwe Kerk* en stuurde me deze foto van het huisje van Pietje van de Kerk. Zo werd m'n overgrootmoeder genoemd, Pietje van Rijn, haar meisjesnaam was Guijt. Ze woonde naast de kerk en deed ook veel voor de kerk. In het gebouwtje links naast haar huis verzorgde ze de doden en schonk er koffie voor de rouwenden.

Het huis in 2015, Voorstraat 77A.

M'n overgrootmoeder is bijna honderd geworden. Ze kwam al jong in het huis inwonen bij een oom en tante, heb ik me laten vertellen, en is er altijd gebleven.

Het huis in 2015, met de serre en het kerkplein.

M'n tante Agaath was de laatste die er woonde, nadat ze jarenlang haar moeder had verzorgd nog bijna dertig jaar. Daarom was het voor mij ook vooral het huis van tante Agaath. Ze heeft er haar hele leven gewoond. Nadat ze op 23 februari 2016 overleed, stond het huis nog geruime tijd leeg. Nu wonen er nieuwe mensen in. Dat is onwezenlijk. Het hele huis wordt verbouwd. Op de zolder hebben ze er een groot dakkapel in gemaakt. Op het zuiden. Wat zal dat warm zijn 's zomers. Het was er altijd al zo warm, in het huis, ook zonder dakkapel.

Woensdag zou tante Agaath 87 zijn geworden.

* Met dank aan Wim en Marja van Duijvenvoorde. De kerk staat in de steigers en het publiek werd in de gelegenheid gesteld met een lift omhoog te gaan.